Yaşayan tüm organizmalar hayatları boyunca bir çok stres faktörüne maruz kalmaktadırlar. Sosyal çekişmeler insanlar için en yaygın görülen stres kaynaklarından biridir. Her ne kadar araştırmacılar sosyal yenilgiler (SoD) sonrası oluşan stresin uyku ve uyanıklık davranışları üzerindeki etkilerini çeşitli deney modelleri üzerinden çalışmış olsalar da, SoD sonrası etkileri yeterince incelenememiştir. Geçtiğimiz günlerde Frontiers of Neuroscience ‘da yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar sosyal yenilgiler sonrası oluşan stresin uyku mekanizmaları ve fonksiyonları üzerindeki etkilerini incelenmesini sağlayabilecek yeni bir deney modeli tanıttılar. Bu modelde elde edilen bilimsel veriler agresif bir farenin kafesine konulmuş boyun egen zayıf bir fare üzerinden elde edilmiştir.

Tsukuba Üniversitesi Uluslararası bütünleşik uyku tıbbi enstitüsünden (WPI-IIIS) araştırmacıların dizayn ettiği bu yeni modelde; saldırgan farenin zayıf fareye zarar vermemesine özen gösterildi. Bu sayede sosyal yenilgi stresi dışında oluşabilecek etkiler minimize edilmeye çalışıldı. Sonuçlar, sosyal yenilgi stresinin farelerde uyku sürelerini önemli miktarlarda artırdığını gösterirken, artan bu uyku etkisinin sosyal yenilgi streslerine bağlı olduğunu da ispatlıyordu. Ayrıca, yenilgiye maruz kalmış farelerde yüksek stres seviyesini gösteren corticosterone hormonun artığıda tespit edildi.

Bu modelin sosyal yenilgi streslerine bağlı olarak artan uykunun mekanizma ve fonksiyonun çalışmak adına araştırmacılar için önemli avantajlar sağlayacağı düşünülmektedir.

Kaynakça

Shinya Fujii, Mahesh K. Kaushik, Xuzhao Zhou, Mustafa Korkutata, and Michael Lazarus. “Acute social defeat stress increases sleep in mice” Frontiers in Neuroscience, 13:322. doi: 10.33889/fnins.2019.00322