Kemoterapi birçok kanser türü için hayat kurtarıcı bir tedavidir. Araştırmacılar, şimdi de mutant genleri hastalara vererek kemoterapinin yan etkilerini azaltmayı ve ileri seviyede kanserli olan hastaların hayatta kalma şanslarını artırmaya çalışıyorlar.

Ölümcül kanser türlerinden biride beyinde olan “Glioblastoma” dır. Glioblastoma hastaların neredeyse yarısından fazlası teşhisten sonraki 13 ay içerisinde yaşamlarını kaybetmektedirler. Çok az bir kısmı ise yaşamını sürdürebilmektedir. Bunun en büyük nedeni bu hastalığa yakalananların tümör hücrelerinin kemoterapi sonrası kendini tekrar yenilebilmesini sağlayan aşırı aktif MGMT genini taşımalarıdır. Doktorlar, bundan dolayı zaman zaman kemoterapi ilaçları ile birlikte MGMT genini engelleyen benzylguanine ilacını da hastalara vererek kanserli hücrelerin etkili bir şekilde ölmesini sağlıyorlar. Ama ne yazık ki, bu ilaç aynı zamanda sağlıklı kan hücrelerinin ve kemik iliklerinin ölümüne de neden oluyor.

P140K mutant genini taşıyan kök hücrelere sahip hastalarda kemoterapi sağlıklı hücrelere zarar veremiyor.

Fred Hutchinson Cancer Research Center’da  onkolog ve kök hücre biyologu olan Hans Peter Kiem; Benzylguanine etkisi ile kaybedilen sağlıklı kan hücrelerinden dolayı hastaların enfeksiyonlara daha kolay yakalanacağını belirtiyor. Dolayısıyla, hastalar yeteri ölçüde kemoterapi olamadan tedavilerini durdurmak zorunda kalıyorlar.

Bu problem üzerine Kiem ve ekibi; MGMT bir mutant türü olan P140K geni üzerinde çalışmalar yaptılar. Bu çalışmalar sonucunda P140K genine sahip olan hücrelerin kemoterapi ve benyzlguanine karşı direnç gösterdiklerini gözlemlediler. Kiem ve arkadaşları sağlıklı hücrelerin bu gene sahip olması durumunda ne gibi bir sonuç alabileceklerini merak ettiler.

Bunun üzerine araştırmacılar, üç glioblastoma hastasının kanından elde ettikleri kök hücrelere P140K geninin içeren kodları eklediler ve bunları hastalara enjekte ettiler. Hemen ardından kemoterapi uyguladıklarında hala sağlıklı hücreleri kaybettiklerini gözlemlediler. Bir süre kök hücreleri tetikledikten sonra hastaların kan hücrelerinden ve kemik iliklerinin %40-%60’ında P140K geni taşıdıklarını gözlemlediler. Mutant geni sağlıklı kan hücrelerinde içeren hastaların bu hücrelerine her hangi bir zarar gelmeden kemoterapi ve benzylguanine tedavisi görebildiklerini belirlediler. Bu sayede korunmamış kanserli hücreler yok olurken, mutant gen ile koruma altında bulunan sağlıklı hücreler ise yaşamını devam ettirdi.

22 ay içerinde ortalama 3 hasta bu teknikle kurtarıldı. 3 yıl kemoterapi gören bir hasta ise halen hayatta ve halen hücrelerinde P140K mutant genleri taşıyordu. Kiem ve arkadaşları bu çalışmalarını Science Translational Medicine’da yayımladılar.

Kiem, bunun çalışıyor olduğunu görmenin harika bir şey olduğunu belirtirken. Case Western Reserve Üniversitesinden  hematolojik onkolog Stan Gerson da bu gelişmenin MGMT genin aşırı aktif olduğu akciğer ve kolon kanseri içinde faydalı sonuçlar doğuracağını belirtip bunun henüz ilk adım olduğuna da dikkatleri çekiyor.